Rzym I (od powstania do Oktawiana Augusta)

założenie Rzymu

753 r. p.n.e

założenie Forum Romanum

625 r. p.n.e.

Rzym republiką. Wygnanie Tarkwiniusza Pysznego. Najazd Porsenny. Dedykowanie świątyni kapitolijskiej

509 r. p.n.e. 2 konsulów o rocznej kadencji. I-wszy traktat handlowy Rzymu z Kartaginą. Świątynia Jowisza kapitolińskiego. Reforma kalendarza - urzędu eponimna.

II secesja plebejuszy.

ok. 451 r. p.n.e

dopuszczenie plebejuszy do kwestury

421 r. p.n.e.

Najazdy Galów Celtyckich

IV w. p.n.e. (390 r. bitwa pod Allią, zdobycie Rzymu)

Zdobycie Wejów przez Rzymian

396 r. p.n.e.

Leges Liciniae Sextiae - Plebejusze konsulami

367 r.p.n.e. (trybunowie Licyniusz, Sekstiusz wnoszą inicjatywę dot. dopuszczenia plebejuszy do KONSULATU. Po 320 reguła - jeden konsul zawsze z plebsu). Urząd pretora.

dopuszczenie plebejuszy do dyktatury

356 r. p.n.e.

pierwszy cenzor plebejski

351 r. p.n.e.

I wojna samnicka; przyłaczenie Kapiu do Rzymu

343-341 r. p.n.e. Rozpoczętą w roku 343 p.n.e. wyprawą wojsk rzymskich do Kampanii na prośbę Kapui. Jednakże w wyniku buntu legionów zakończona bez rozstrzygnięcia w roku 341 p.n.e. Zajęcie Neapolu

wojna z Latynami, rozwiązanie związku Latyńskiego

340-338 r. p.n.e.

dopuszczenie plebejuszy do pretury

337 r. p.n.e.

II wojna samnicka

326-304 r. p.n.e. W trakcie II wojny Rzymianie doznali klęski w Wąwozie Kaudyńskim. Ale zasadniczo zwyciężyli.

Lex Poetelia Papiria

326 r.p.n.e. zabraniało zabijania i sprzedawania dłużników przez wierzycieli (na wzór praw Solona w Grecji)

Lex Ogulnia

300 r. p.n.e. (plebejusze pontyfikami i augurami)

Zamknięcie stanu patrycjuszy

ok. 486 r. p.n.e

Lex Hortensia

287 r. p.n.e. Ustawa dyktatora Hortensjusza przyznawała uchwałom zgromadzeń plebejskich, głosowanych według tribus moc ustaw obowiązujących całe państwo.

Lex Canuleia - ius conubii dla plebejuszy

446 r. p.n.e.

Pierwsza secesja plebejuszy (powołanie dwóch trybunów ludowych. Od 471 już 10)

494 r. p.n.e. plebejusze przenoszą się na wzgórze Awentynu. Powołanie trybuna ludowego; zgodę na budowę świątyni Cerery oraz wydział zboża dla najuboższych.

zagarnięcie Awentynu przez plebejuszy. Na Awentynie znajdowały się świątynie: Cerery, Libera i Libery, później także świątynia Minerwy, opiekunki rzemieślników, oraz archiwum gminy plebejskiej.

456 r. p.n.e.

Zdobycie Volsinii, cała Italia podporządkowana Rzymowi

264 r. p.n.e.

III wojna samnicka

298 - 290 r. p.n.e. Samnici utworzyli koalicję z Etruskami, Galami i Umbrami zyskując poparcie większości ludów Italii.

Foedus Cassianum

493 r. p.n. e (przymierze Rzymu i federacją latyńską na równych prawach. Razem wystąpili przeciwko plemionom Ekwów i Wolsków)

Walki w Wejami.

486 - 477 r. p.n.e. Bitwa pod Kremerą 477 r. p.n.e.) 437-426, 405-396 - zniszczenie Wejów

Walki z Wolskami i Ekwami

493 - 406 r.p.n.e. 396 r. p.n.e. zdobycie Wejów

Wojna z Pyrrusem

280 - 275 r.p.n.e. Wojna z królem Epiru, Pyrrusem, który najazd na państwo rzymskie dokonał na wezwanie miasta greckiego Tarentu.

Przymierze Rzymu z Kartaginą

280 r.p.n.e.

I wojna punicka, spór o Sycyię Kartaginy i Rzymu

261-241 r. p.n.e. Kartagina zrzeka się posiadłości na Sycylii

zwycięstwo nad Jeziorem Wadymońskim

283 r. p.n.e. (zwycięstwo nad koalicją etrusko-galijską. Panowanie nad całą północą Italii

kolejny najazd Gallów

349/348

Podporządkowanie Lacjum

360-354 r.p.n.e.

II wojna punicka zakończona zwycięstwem Rzymu nad Kartaginą

218 - 201 p.n.e

I wojna macedońska

215 - 205 r. p.n.e. Rozpoczęta została przez króla Macedonii Filipa V (w sojuszu z Hannibalem). Walki z Rzymem oraz jego sprzymierzeńcami (Pergamon, Związek Etolski). Macedonia uzyskała część Ilirii.

bitwa pod Kannami- zwycięstwo Hannibala z Rzymianami

216 r. p.n.e.

bitwa pod Zamą - wygrana Rzymian (Publiusz Korneliusz Scypion), klęska Hannibal

202 r. p.n.e.

II wojna macedońska

200-195 r. p.n.e. Rzym z koalicją (Pergamon, Związek Etolski i Achajski, Rodos) pokonał Filipa V pod Kynoskefalaj (Kynoskefale). Król musiał zrzec się zdobyczy i zapłacić kontrybucję. W 196 roku p.n.e. Rzym proklamował wolność miast greckich

bitwa pod Eknomos (Afryka)

256 r. p.n.e.

klęska Rzymu pod Drepanum

250 r. p.n.e.

Zwycięstwo u wysp Egackich, zniszczenie floty Kartaginy

241 r. p.n.e.

Sycylia prowincja rzymską

241 r. p.n.e.

zagarnięcie przez Rzym Sardynii i Korsyki

238 r. p.n.e.

powstanie prowincji Galia Cisalpina

222 r. p.n.e.

wojna syryjska przeciwko Antiochowi III (wojna seleukidzka)

192 - 188 r. p.n.e. W 191 Antioch pokonany przez Rzymian pod Termopilami, w 190 r. p.n. e pod Magnezją.

III wojna macedońska

171 - 167 r. p.n.e. Król Macedonii Perseusz, na czele koalicji antyrzymskiej, został pobity pod Pydną w Macedonii, w konsekwencji Macedonia stała się częścią Imperium Romanum.

III wojna punicka, zburzenie Kartaginy przez Scypiona Młodszego)

149 - 146 r. p.n.e. toczyła się między Kartaginą i Rzymem. Była ostatnią z wojen między tymi państwami. Skutkiem było całkowite zniszczenie Kartaginy i wzrost potęgi Rzymu na arenie międzynarodowej.

Macedonia prowincją rzymską

148 r. p.n.e.

Prowincja Afryka

146 r. p.n.e.

zniszczenie Koryntu

146 r. p.n.e.

zajęcie Pergamonu (prowincja Azja)

129 r. p.n.e.

Bitwa Pod Pydną

168 r. p.n.e.

Wojna ze związkiem Achajskim

148- 146 r. p.n.e. Powstanie Greków przeciw Rzymowi (Związek Achajski)

Lex reddendorum equorum

129 r. p.n.e. Ustawa nakazująca zwrot konia (Lex reddendorum equorum). Senatorowie wystąpili z centurii ekwitów, ekwici musieli zaś zrzec się symbolu konia dostarczanego przez państwo. Wyodrębnia się stan ekwitów.

Rozpoczęcie budowy murów serwiańskich wokół Rzymu

378 r. p.n.e.

Rzymska flota

161 - 160 r. p.n.e.

wojna numantyńska w Hiszpanii

138 - 133 r. p.n.e.

I powstanie niewolników na Sycylii

136 - 138 r. p.n.e.

Próby reform agrarnych Tyberiusza Semproniusza Grakchusa.

133 - 132 r. p.n.e.

Próby reform agrarnych Gajusza Grakchusa.

122 - 121 r. p.n.e.

działalność komisji decemwirów do nadziałów ziem

133 - 129 r. p.n.e.

I konsulat Gajusza Mariusza. Reforma wojska

107 - 102 r. p.n.e. Armia zawodowa, zamiast obywatelskiej, ochotnicy. Służba min. lat. Żołnierz otrzymywał żołd i ekwipunek. Symbolem jednoczącym nowy legion stał się jego znak bojowy - orzeł (aquila).

II powstanie niewolników na Sycylii

104 - 101 r. p.n.e.

wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami

90 - 88 r. p.n.e. Konflikt Rebubliki Rzymskiej z italskimi sprzymierzeńcami (socii). Były to jedne z najkrwawszych walk w dziejach Rzymu, których przegrana mogła oznaczać unicestwienie Imperium.

I wojna domowa w Rzymie

83 - 82 r. p.n.e. (optymaci przeciwko popularom). Zatarg Mariusza (popular) i Sulli (optymata) o komendę nad wojskiem z królem Pontu Mitrydatesem VI. Senat ostatecznie przyznaje dowództwo Sulli.

dyktatura Sulli

82 - 79 r. p.n.e. (78 - śmierć Sulli)

I wojna z Mitrydatesem

88-85 r. p.n.e.

Pokój w Dardanos

85 r. p.n.e.

II wojna z Mitrydatesem

83 - 82 r. p.n.e.

III wojna z Mitrydatesem

74 - 64 r. p.n.e.

Powstanie Spartakusa

73-70 r. p.n.e.

Lex Manilia. Pompejusz Wielki

66 r. p.n.e. (60 r. Triumf Pompejusza)

I Triumwirat w Rzymie (Juliusz Cezar, Pompejusz Wielki, Krassus)

60 r. p.n.e.

Spisek Katyliny

63 r. p.n.e.

Podbój Galii przez Juliusza Cezara (100-44 pne)

58 - 53 r. p.n.e.

Inwazja Cezara na Brytanię

55 r. p.n.e.

wyprawa Krassusa przeciw Partom (klęska pod Carrhae)

54/53 r. p.n.e.

Zdobycie Alezji przez Cezara

52 r. p.n.e.

Powstanie Wercyngetoryksa w Galii.

53 - 52 r. p.n.e.

II wojna domowa (Cezar przeciwko Pompejuszowi)

49 - 45 r. p.n.e. (10 stycznia 49 - Rubikon)

Pompejusz ponosi klęskę w bitwie pod Farsalos i ginie zamordowany w Egipcie

48 r. p.n.e.

kalendarz julijski

46 r. p.n.e.

Zabójstwo Juliusza Cezara w czasie id marcowych (15 marca).

44 r. p.n.e.

II triumwirat. W Bononii (Bolonia): Antoniusz, Oktawian i Marek Lepidus zawarli porozumienie

43 r. p.n.e.

bitwa pod Filippi; śmierć Brutusa i Kasjusa

42 r. p.n.e.

Pozbawienie władzy Marka Lepidusa

36 r.p.n.e.

Pryncypat Oktawiana Augusta

27 r. p.n.e. - 14 r. p.n.e. Początek dynastii julijsko-klaudyjskiej. Pax Romana

traktat między Rzymem a Kartaginą

348 r. p.n.e. (strefa wpływów)

bitwa pod Telamonem

224 r. p.n.e. (Jaczynowska) 225 r.n.e. (Krawczuk)

Cymbrowie i Teutoni w Karyntii. Zagrożenie dla Rzymu

113 r. p.n.e.

Konsulat Krassusa i Pompejusza. Proces Werresa

70 r. p.n.e.

zjazd triumwirów w mieście Lukka

56 r. p.n.e.

Ogłoszenie prawa XII Tablic (m.in. zakaz małżeństw patrycjuszy z plebejuszami, ograniczenie lichwy)

449 r. p.n.e.

budowa Aia Appia

312 r. p.n.e. (cenzor Appiusz Klaudiusz)

kapitulacja Tarentu

272 r. p.n.n.e