→ Łacina Prawnicza 1 → Начать обучение

Вопрос		Ответ
A priori начать обучение		z założenia, z góry, uprzedzając fakty
Ab ovo начать обучение		"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
Captatio benevolentiae начать обучение		zjednywanie sobie względów, życzliwości.
Casus belli начать обучение		powód do wojny
Cedant arma togae! начать обучение		niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
Cogito, ergo sum начать обучение		nyślę, więc jestem - Rene Descartes
Communi consensu начать обучение		za wspólną zgodą
Corpus delicti начать обучение		przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
Sapienti sat начать обучение		mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
Finis coronat opus начать обучение		koniec wieńczy dzieło
Memento mori начать обучение		pamiętaj o śmierci
O tempora! O mores! начать обучение		Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
Per fas et nefas начать обучение		prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
Pro publico bono начать обучение		dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
Qui tacet, consentire videtur начать обучение		kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
Quod erat demonstrandum начать обучение		q.e.d. – skrót od łacińskiego zwrotu Quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia). Najpowszechniej stosowanymi polskimi odpowiednikami są skróty c.n.d. („czego należało dowieść”), c.b.d.u. („co było do udowodnienia”), c.b.d.o. („co było do okazania”
Salus rei publicae suprema lex esto начать обучение		dobro republiki najwyższym prawem
Votum separatum начать обучение		zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
Nauki historyczne начать обучение		science historical
ius начать обучение		prawo (jako całość)
quo iure начать обучение		jakim prawem!?
ipso iure начать обучение		z mocy samego prawa
ubi societas ibi ius начать обучение		gdzie społeczeństwo, tam prawo
fontes iuris начать обучение		źródła prawa
fontes iuris oriundi начать обучение		źródła powstania/pochodzenia prawa
fontes iuris cognoscendi начать обучение		źródła poznania prawa
ex nihilo начать обучение		z niczego
mos maiorum начать обучение		obyczaj przodków
longa consuetudo начать обучение		długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
summum ius – summa iniuria начать обучение		summum jus summa injuri-a] (łc.) szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
adiuvandi iuris civilis gratia начать обучение		pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
supplendi iuris civilis gratia начать обучение		pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
corrigendi iuris civilis gratia начать обучение		pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat начать обучение		Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat начать обучение		Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
ius est ars boni et aequi начать обучение		prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris начать обучение		oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
ius cogens – ius dispositivum начать обучение		bezwzglednie obowiązujące
ius dispositivum начать обучение		przepisy wzglednie obowiązujące
ius particulare начать обучение		prawo partykularne, oddzielne
ius universale начать обучение		prawo powszechne, ogólne
ignorantia iuris nocet = ignorantia iuris non exculpat начать обучение		nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
ignorantia facti non nocet начать обучение		nieznajomość faktu nie szkodzi
glossa marginalis начать обучение		glosa na marginesie
glossa interlinealis начать обучение		glosa między wierszami
Franciscus Accursius, wł. Francesco Accorso, Accorso di Bagnolo начать обучение		(ur. 1182, zm. 1260) – włoski prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły glosatorów i średniowiecznych komentatorów Kodeksu Justyniana – Corpus Iuris Civilis.
glossa ordinaria (Accursiusa) начать обучение		(1228) lub magistralis – Wielka Glosa czy Glossa Accursiana. Zdobyła uznanie także w sądownictwie, czego wyrazem było związane z jego dziełem powiedzenie: "Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia", ("Czego nie zna glosa, tego nie zna sąd").
ius ducale начать обучение		prawo książęce(lex ducalis – ustawa książęca) zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
forum начать обучение		agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
forum Romanum начать обучение		rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
Ecclesia vivit lege Romana начать обучение		Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
neminem captivabimus nisi iure victum начать обучение		Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
loca forensia начать обучение		miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
forum liberum начать обучение		sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
census fori начать обучение		wykaz sądów
privilegium fori начать обучение		przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
praescriptio fori начать обучение		zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
actor sequitur forum rei начать обучение		dla osoby nie podlegającej sądom powszechnym, podobniePrezydent RP
formula processus начать обучение		formuła procesu
causae spirituales начать обучение		niezawisłość sądów kościelnych
causae saeculares начать обучение		sprawy świeckie
Teoria prawa i część ogólna prawa cywilnego начать обучение		The theory of law and the general part of civil law
lex perfecta начать обучение		dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
lex plus quam perfecta начать обучение		dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
lex minus quam perfecta начать обучение		dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
lex imperfecta начать обучение		dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
praeter legem начать обучение		obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
contra legem начать обучение		wbrew ustawie
iuxta legem начать обучение		zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
ratio legis начать обучение		cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio начать обучение		gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
per analogiam начать обучение		przez podobieństwo, analogię
analogia legis начать обучение		wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
analogia iuris начать обучение		analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
a contrario начать обучение		z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
praesumptio facti начать обучение		domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
praesumptio iuris начать обучение		domniemanie prawne, np. domniemanie
praesumptio iuris tantum начать обучение		domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
praesumptio iuris ac de iure начать обучение		domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
lex generalis начать обучение		ustawa ogólna
lex specialis начать обучение		ustawa specjalna, przepis szczególny
lex retro non agit начать обучение		ustawa (prawo) nie działa wstecz
desuetudo начать обучение		dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
lex posterior derogat legi priori начать обучение		prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
lex specialis derogat legi generali начать обучение		prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali начать обучение		przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
de lege lata начать обучение		o ustawie obowiązującej,
de lege ferenda начать обучение		o ustawie, która ma być uchwalona,
erga omnes начать обучение		wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
inter partes начать обучение		między stronami, np. zobowiązania z umów
da mihi factum, dabo tibi ius начать обучение		daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
iura novit curia начать обучение		sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
sensu stricto начать обучение		w ścisłym znaczeniu
sensu largo начать обучение		w szerokim znaczeniu
clara non sunt interpretanda начать обучение		jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
ex definitione начать обучение		(co wynika) zdefinicji
qui suo iure utitur, neminem laedit начать обучение		nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
prior tempore potior iure начать обучение		pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
expressis verbis начать обучение		wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
superfluum начать обучение		coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
numerus clausus начать обучение		określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
prima facie начать обучение		na pierwszy rzut oka,
inter vivos начать обучение		między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
mortis causa начать обучение		na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
genus perire non censetur начать обучение		rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
causa solvendi начать обучение		celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
causa donandi начать обучение		dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
causa obligandi vel acquirendi начать обучение		celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
ad incertas personas начать обучение		do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
per facta concludentia начать обучение		przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
ad solemnitatem начать обучение		(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
ad probationem начать обучение		(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
ad eventum начать обучение		(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
reservatio mentalis начать обучение		zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
essentialia negotii начать обучение		przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
naturalia negotii начать обучение		przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą, czynność jest ważna
accidentalia negotii начать обучение		podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
negotium claudicans начать обучение		„czynność prawna kulejąca”, czynność prawna dokonana przez osobę do tego nie niezdolną (np. małoletni) lub nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia
dies a quo начать обучение		termin początkowy
dies ad quem начать обучение		termin końcowy
computatio civilis начать обучение		sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
computatio a momento ad momentum начать обучение		sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
ex tunc начать обучение		od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
ex nunc начать обучение		od teraz, odzaraz, od tej pory
ex contractu начать обучение		(wynikły) z umowy(kontraktu)
ex delicto начать обучение		(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
verba legis начать обучение		brzmienie ustawy
Prawo rzeczowe начать обучение		property law
res omnium communes начать обучение		rzeczy wspólne wszystkim ludziom
superficies solo cedit начать обучение		to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
iura in re aliena начать обучение		prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
actio in rem – erga omnes начать обучение		powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
ius possidendi начать обучение		prawo do posiadania rzeczy
ius utendi начать обучение		uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
ius fruendi начать обучение		uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
ius abutendi начать обучение		uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
ius disponendi начать обучение		prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
ius alienandi начать обучение		prawo wyzbycia sie rzeczy
ius infinitum начать обучение		prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet начать обучение		nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
solo consensu начать обучение		samym porozumieniem, z samego porozumienia
accessio possessionis начать обучение		doliczenie posiadania
accessio temporis начать обучение		doliczenie czasu
in statu usucapiendi начать обучение		w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
lege non distinguente начать обучение		ustawa nie czyni różnicowania
dominium directum начать обучение		własność zwierzchnia (senior)
dominium utile начать обучение		własność użytkowa(wasal)
condominium pro indiviso начать обучение		współwłasność niepodzielna
rei vindicatio - cum omni causa начать обучение		skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
actio negatoria начать обучение		skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
non facere/ pati начать обучение		znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
dare начать обучение		danie
facere начать обучение		czynienie
non facere начать обучение		nieczynienie
omittere начать обучение		zaprzeczenie
pati начать обучение		znoszenie
confusio начать обучение		pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
ususfructus начать обучение		użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
servitus in faciendi consistere nequit начать обучение		służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
corpus начать обучение		faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
animus rem sibi habendi, animus possidendi начать обучение		wola posiadania dla siebie
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest начать обучение		nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
precario dans - accipiens начать обучение		precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
beneficium possessionis начать обучение		dobrodziejstwo posiadania
cautio damni infecti начать обучение		kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
traditio corporalis начать обучение		wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
possessio vitiosa – non vitiosa начать обучение		posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
longa manu traditio начать обучение		przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
animus possidendi pro alieno начать обучение		wola posiadania dla drugiego
traditio corporalis начать обучение		wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
longa manu traditio начать обучение		przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
constitutum possessorium начать обучение		sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
traditio brevi manu начать обучение		polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
ius retentionis начать обучение		prawo retencji, prawo zatrzymania
ius tollendi начать обучение		upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
conditio sine qua non начать обучение		warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
niemini deneganda начать обучение		nikomu nie mozna odmowic
Prawo spadkowe начать обучение		Law of Succession
ex lege начать обучение		wg ustawy, z mocyprawa
successio in universitatem начать обучение		sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet начать обучение		nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
nasciturus pro iam nato habetur начать обучение		Nasciturus pro iam nato habetur
nasciturus pro iam nato habetur quotiens decommodis eius agitur начать обучение		mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści (fikcja prawna).
in capita начать обучение		według głów (naszczyciewierzchołku)
in stirpes начать обучение		według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
cum animo testandi начать обучение		z wolą (zamiarem), myślą testowania

Łacina prawnicza 1

Вы должны войти в свой аккаунт чтобы написать комментарий.

Ещё