Łacińskie zwroty prawnicze

5  1    119 карточки    lenka1
скачать mp3 Печать играть Проверьте себя
 
Вопрос język polski Ответ język polski
accidentalia negotii
начать обучение
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
начать обучение
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
начать обучение
do akt
ad eventum
начать обучение
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
начать обучение
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
начать обучение
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
начать обучение
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
начать обучение
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
начать обучение
do własnego użytku
amicus curiae
начать обучение
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
начать обучение
analogia z prawa
animus manendi
начать обучение
zamiar stałego pobytu
bona fides
начать обучение
dobra wiara
causa
начать обучение
przyczyna
casus belli
начать обучение
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
начать обучение
warunek prawny
conditio sine qua non
начать обучение
warunek konieczny
contra legem
начать обучение
niezgodnie z prawem
corpus delicti
начать обучение
dowód rzeczowy
culpa
начать обучение
wina
culpa in contrahendo
начать обучение
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
начать обучение
wina w nadzorze
culpa in eligendo
начать обучение
wina w wyborze
damnum emergens
начать обучение
rzeczywista szkoda
debellatio
начать обучение
zawojowanie
de facto
начать обучение
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
начать обучение
zgodnie z prawem
de lege artis
начать обучение
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
начать обучение
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
начать обучение
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
начать обучение
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
начать обучение
staranność
do ut des
начать обучение
"daję, abyś dawał"
dolus directus
начать обучение
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
начать обучение
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
начать обучение
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
начать обучение
ze względów słuszności i dobra
ex ante
начать обучение
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
начать обучение
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
начать обучение
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
начать обучение
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
начать обучение
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
начать обучение
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
начать обучение
z mocy prawa
ex nunc
начать обучение
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
начать обучение
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
начать обучение
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
начать обучение
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
начать обучение
podczas nieobecności
in statu nascendi
начать обучение
w trakcie powstawania
inter partes
начать обучение
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
начать обучение
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
начать обучение
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
начать обучение
solidarność niewłaściwa
ipso facto
начать обучение
z racji samego faktu
ipso iure
начать обучение
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
начать обучение
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
начать обучение
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
начать обучение
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
начать обучение
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
начать обучение
prawo narodów
ius in bello
начать обучение
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
начать обучение
prawo legacji
ius sanguinis
начать обучение
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
начать обучение
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
начать обучение
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
начать обучение
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
начать обучение
zob. de lege ferenda
lex generalis
начать обучение
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
начать обучение
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
начать обучение
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
начать обучение
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
начать обучение
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
начать обучение
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
начать обучение
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
начать обучение
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
начать обучение
prawo nie działa wstecz
lex specialis
начать обучение
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
начать обучение
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
начать обучение
sposób działania
mortis causa
начать обучение
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
начать обучение
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
начать обучение
prawo przodków
nasciturus
начать обучение
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
начать обучение
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
начать обучение
niedbalstwo
non liquet
начать обучение
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
начать обучение
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
начать обучение
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
начать обучение
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
начать обучение
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
начать обучение
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
начать обучение
posiadanie
preasumptio iuris tantum
начать обучение
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
начать обучение
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
начать обучение
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
начать обучение
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
начать обучение
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
начать обучение
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
начать обучение
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
начать обучение
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
начать обучение
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
начать обучение
rzecz osądzona
res nullius
начать обучение
rzecz niczyja
restitutio in integrum
начать обучение
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
начать обучение
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
начать обучение
ziemia niczyja
ultima ratio
начать обучение
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
начать обучение
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
начать обучение
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
начать обучение
weto
vindicatio
начать обучение
windykacja
vis maior
начать обучение
siła wyższa
vis legis
начать обучение
siła prawa
dolus directus praemeditatus
начать обучение
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
начать обучение
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
начать обучение
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
начать обучение
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
начать обучение
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Вы должны войти в свой аккаунт чтобы написать комментарий.