Вопрос  |
Ответ |
|
начать обучение
|
|
dawcą i biorcą jest ten sam osobnik; przyjmują się na stałe; np. operacje plastyczne
|
|
|
Przeszczep izogeniczny/syngeniczny начать обучение
|
|
dawca i biorca są identyczni genetycznie (bliźnięta jednojajowe)
|
|
|
Przeszczep allogeniczny/homologiczny начать обучение
|
|
dawca i biorca należą do tego samego gatunku, ale są odmienni genetycznie
|
|
|
Przeszczep ksenogeniczny/heterologiczny начать обучение
|
|
dawca i biorca należą do dwóch różnych gatunków
|
|
|
ortotropowy, heterotropowy начать обучение
|
|
czy przeszczep został założony w miejscu anatomicznie równoważnym dla tego rodzaju tkanki, np. przeszczep jajnika pod torebkę nerki jest heterotropowy
|
|
|
Słabe antygeny transplantacyjne (SAT) начать обучение
|
|
produkt białkowy praktycznie każdego genu polimorficznego w połączeniu z MHC może indukować odpowiedź transplantacyjną, np. Ag kodowane przez chromosom Y, rozpoznawane jako obce u osobników żeńskich
|
|
|
|
начать обучение
|
|
przeszczep, który nie przyjął się i nie uległ waskularyzacji
|
|
|
Reakcja na drugi przeszczep начать обучение
|
|
po dokonaniu następnej transplantacji od tego samego, odmiennego antygenowo dawcy, przeszczep może zostać szybko zniszczony; nacieki w ciągu klikunastu godzin, brak waskularyzacji, 3/4 dzień: zakrzepy w naczyniach przeszczepu; reakcja ma charakter odpowiedzi wtórnej
|
|
|
Jaka odpowiedź jest odpowiedzialna za odrzucenie przeszczepu? начать обучение
|
|
zarówno komórkowa, jak i humoralna, ale główną rolę odgrywają limf T
|
|
|
Jak biorcy mogą być prezentowane alloantygeny? начать обучение
|
|
przez APC własne i APC przeszczepu
|
|
|
|
начать обучение
|
|
zwykle w przeszczepie są obecne Mf i KD dawcy, mogące pełnić funkcję APC
|
|
|
Rozpoznanie przeszczepu bezp. i pośrednie начать обучение
|
|
bezpośrednie: APC dawcy z jego Ag wędrują do węzłów chłonnych i aktywują limf T; pośrednie: APC biorcy wnikają do przeszczepu i pobierają Ag przeszczepu i pokazują własnym limf T
|
|
|
Nadostre odrzucenie przeszczepu начать обучение
|
|
tuż po operacji; jest spowodowane niezgodnością HLA lub ABO; aktywowany jest dopełniacz, powstają zakrzepy wewnątrznaczyniowe, uszkodzony zostaje śródbłonek
|
|
|
Nadostre odrzucanie przeszczepu ksenogenicznego начать обучение
|
|
człowiek posiada naturalne przeciwciała przeciwko obcogatunkowym Ag polisacharydowym, np. świni, ponadto białka świni hamujące dopełniacz nie działają na ludzki dopełniacz, więc kaskada w przeszczepie nie jest hamowana
|
|
|
Ostre odrzucanie przeszczepu начать обучение
|
|
występuje często (ponad 75% chorych), zwykle w ciągu pierwszych 3 mies; może pojawic się przy pierwszym przeszczepie u nieuczulonego biorcy; początkowo funkca przeszczepu jest prawidłowa, ale po transplantacji ulega zaburzeniu (u pacjentów przyjmujących leki immunosupresyjne może rozwinąć się później); powstają nacieki leukocytów (głównie Tc!), które uszkadzają śródbłonek, tworzą się zakrzepy w naczyniach przeszczepu; mechanizmem jest nadwrażliwość typu późnego
|
|
|
Przewlekłe odrzucanie przeszczepu начать обучение
|
|
trwa latami; etiologia wieloczynnikowa, ale najważniejsza jest nadwrażliwość typu późnego; znaczenie ma też czas zimnego niedokrwienia; proliferacja mięśniówki gładkiej końcowych tętniczek prowadzi do ich zamknięcia: rozwija się ognisko niedokrwienne; nacieki komórkowe są niewielkie
|
|
|
Które MHC nie biorą udziału w odrzucaniu przeszczepu? начать обучение
|
|
|
|
|
Na jakim chromosomie kodowany jest kompleks HLA? начать обучение
|
|
|
|
|
|
начать обучение
|
|
zjawisko występowania pewnych form HLA w danej populacji w wyższym stężeniu niż losowo; wynika z doboru naturalnego
|
|
|
|
начать обучение
|
|
kombinacja alleli różynch genów umiejscowionych w jednym crhomosomie i dzidziczonych en bloc
|
|
|
Ile różnych MHC ma człowiek? начать обучение
|
|
MHC I: po 3 A, B i C; MHCII: po 20 DP, DQ i DR + kombinacje łańcuchów
|
|
|
Czy obecność u biorcy innych Ag niż u dawcy ma wpływ na odrzucenie przeszczepu? начать обучение
|
|
|
|
|
Przeszczep rogówki: czym się wyróżnia? начать обучение
|
|
nie wymaga typowania dawcy, ani pooperacyjnej immunosupresji
|
|
|
Które HLA biorą udział w odrzucaniu przeszczepu? начать обучение
|
|
A, B, C (czyli wszystkie I), DR (II); najważniejsze są DR i B
|
|
|
Jaka jest szansa, że rodzeństwo jest identyczne pod względem HLA-I? начать обучение
|
|
|
|
|
Co sprawia, że pacjent jest podatniejszy na odrzucenie przeszczepu? начать обучение
|
|
wysoka wrażliwość, wynikająca z wielokrotnych przetoczeń krwi, ciąż, wcześniejszych przeszczepów
|
|
|
Jaka reakcja jest charakterystyczna dla przewlekłego odrzucania przeszczepu? начать обучение
|
|
ADCC (cytotoksyczność zależna od przeciwciał)
|
|
|
Jakie limf koordynują komórkowe odrzucanie przeszczepu? начать обучение
|
|
Th1; aktywują one komórki żerne, limf B i działają bezp. toksycznie przez Fas
|
|
|
Gdzie nie występują MHC I? начать обучение
|
|
układ nerwowy, rogówka, kom. wydzielnicze trzustki, mm. gładkie i szkieletowe
|
|
|
Jakie cytokiny bezp. uszkadzają kom. przeszczepu? начать обучение
|
|
|
|
|
|
начать обучение
|
|
test krzyżowy (wykrycie przeciwciał we krwi biorcy dla limf dawcy); test cytotoksyczny (mieszanina surowic skierowanych przeciw poszczególnym HLA; pozwala ustalić wzór HLA dawcy i biorcy); alloantygeny HLA-D wykrywa się w mieszanej hodowli limfocytów (MLC: limfocyty dawcy hodowane z limf biorcy: im bardziej się różnią, tym większa proliferacja)
|
|
|
Kiedy oznaczanie HLA-D jest szczególnie ważne? начать обучение
|
|
przy przeszczepach szpiku
|
|
|
Przyczyny przewlekłego odrzucania przeszczepu начать обучение
|
|
niedostateczna supresja, niska zgodność HLA, ostre odrzucanie w przeszłości, nadciśnienie, wirus cytomegalii, palenie tytoniu, długie przetrzymywanie narządu przed przeszczepem, hiperlipidemia, za mały narząd względem ciała biorcy
|
|
|
Metody uzyskiwania tolerancji transplantacyjnej начать обучение
|
|
wstrzykiwanie kom. dawki do płodu, chemio- radioterapia, eliminacja KD z tkanki, działanie UV na tkankę dawcy, podanie biorcy surowicy przeciw antygenom przyszłego dawcy, podanie p-ciał antyidiotypowych, przetaczanie krwi od przyszłego dawcy, wprowadzenie tkanki dawcy do grasicy
|
|
|
Jaki narząd najlepiej się przyjmuje? начать обучение
|
|
|
|
|
Kiedy stosujemy przeszczep szpiku? начать обучение
|
|
niedobory odporności (zwłaszcza T), niedobór Hb, repopulacja układu immunologicznego po np. napromieniowaniu szpiku w przebiegu białaczki, choroby spichrzeniowe, osteoporoza, białaczki, szpiczak, choroby autoimmunologiczne (niedokrwistość aplastyczna, SM, SLE, RZS)
|
|
|
|
начать обучение
|
|
1. biorca nie rozpoznaje limf dawcy jako obcych, 2. biorca ma niewydolny lub niedojrzały ukł. immunologiczny (np. przy przeszczepie szpiku), 3. przeszczep kobieta-mężczyzna, 4. kobieta-dawca jest po ciążach, 5. podeszły wiek dawcy i biorcy, 6. zakażenie wirusem opryszczki
|
|
|
Od czego zależy cieżkosć objawów GvH? начать обучение
|
|
różnic genetycznych między dawcą a biorcą, liczby podanych komórek i ich kompetencji immunologicznej, składu mikroflory biorcy (może zaostrzać przebieg)
|
|
|
Jaki objaw jest charakterystyczny dla GvH? начать обучение
|
|
|
|
|
Jaki może być przebieg GvH, zaleznie od czasu pojawienia się? начать обучение
|
|
ostry (do 100dni, objawy jak w ostrej + zmiany skórne, nekroza nabłonków, zaburzenia rytmu, nacieki w płucach, gorączka, biegunka, zwiększona wrażliwość na zakażenia), przewlekły (pow. 100 dni; głównie u osób starszych, słabsze objawy)
|
|
|
HLA-B27 jest związany z podatnością na... начать обучение
|
|
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zesp. Reitera
|
|
|
HLA-DR3 jest związany ze zwiększoną podatnością na... начать обучение
|
|
celiakię, zapalenie opryszczkowe, chorobę Addisona, cukrzycę typu I, ch. Gravesa-Basedowa
|
|
|
HLA-DR2 jest związany ze zwiększoną podatnością na... начать обучение
|
|
|
|
|
HLA-DR4 zwiększa możliwość zachorowania na... начать обучение
|
|
|
|
|
Zmiejszone ryzyko zachorowania na raka jądra i mięsaka Kaposiego jest związane z obecnością... начать обучение
|
|
|
|
|
HLA-B8 zwiększa ryzyko zachorowania na... начать обучение
|
|
przewlekłe zapalenie wątroby, miastenię
|
|
|
|
начать обучение
|
|
reakcja allogeniczna: nieswoiste namnożenie limf Tc i Th oraz wytworzenie poliklonalnych przeciwciał (w tym autoprzeciwciał) przez komórki dawcy w odpowiedzi na rozpoznanie MHC biorcy
|
|
|
Jakie komórki biorą udział w GvH? начать обучение
|
|
|
|
|
Marker komórek macierzystych szpiku начать обучение
|
|
CD34: cz. adhezyjna, sjalomucyna
|
|
|
Zmniejszone ryzyko zachorowania na malarię wiąze się z obecnością начать обучение
|
|
HLA-B53; jest częściej spotykany wśród mieszkańców Afryki
|
|
|
|
начать обучение
|
|
liczy się zgodność grup krwi; po przeszczepie żyje się jeszcze 4–7 lat, ale juŜ po 3–5 latach rozwija się miażdżyca wieńcowa; mogą powstać przeciwciała anty-miozyna
|
|
|
wątroba: immunosupresja i rokowanie w przeszczepie начать обучение
|
|
immunosupresja skojarzona: CsA + FK506; pacjent przezywa w 90%, natomiast odrzucenie nie reaguje na leczenie
|
|
|
|
начать обучение
|
|
|
|
|
Na jakim kom. są obecne HLA II? начать обучение
|
|
limf B, Mo/Mf, KD, kom. Langerhansa, kom. grasicy
|
|
|
Jakie okoliczności powinien uwzględniać dobór dawcy do biorcy nerki? начать обучение
|
|
zgodność HLA, brak przeciwciał limfocytotoksycznych u biorcy
|
|
|
Co warunkuje przeszczepienie nerki? начать обучение
|
|
ujemny wynik próby krzyzowej
|
|
|
Jaki test jest najważniejszy w przeszczepie nerki, do wykluczenia nadostrego odrzucenia? начать обучение
|
|
corss-match (cytotoksyczny przy użyciu limf dawcy i biorcy)
|
|
|
Przy jakich przeszczepach istotny jest dobór biorcy i dawcy? начать обучение
|
|
nerka, płuco, trzustka, najprawdopodobniej serce; HLA jest niestotne w przypadku wątroby
|
|
|
Kiedy zgodność HLA może być niepożądana? начать обучение
|
|
np. w przypadku DR, co może spowodować nawrót choroby podstawowej (zapalenie wątroby)
|
|
|
Kiedy rogówka może zostać odrzucona? начать обучение
|
|
Gdy dawca przebył infekcję, w wyniku której jest unaczyniona
|
|
|
Jak są przechowywane nerki ze zwłok? начать обучение
|
|
hipotermia, perfuzja za pomocą specjalnego płynu o składzie zbliżonym do płynu komórkowego
|
|
|
Jaka zgodność jest wymagana w przeszczepie wątroby? начать обучение
|
|
|
|
|
Jaką część przeszczepu szpiku stanowią kom. macierzyste? начать обучение
|
|
|
|
|
Skąd mogą być uzyskiwane kom. macierzyste krwiotworzenia? начать обучение
|
|
szpik, krew obwodowa, krew pępowinowa, wątroba płodowa, u myszy śledziona
|
|
|
Jak otrzymujemy kom. macierzyste? начать обучение
|
|
najpierw działamy cytostatykami (mieloablacja), a potem, w fazie regeneracji, cytokinami krwiotwórczymi (mobilizacja)
|
|
|
Jak można podac kom. macierzyste? начать обучение
|
|
wystarczy je podać do krwi, bo krążą i dotrą do szpiku (komórki we krwi obwodowej to tak naprawdę komórki macierzyste szpiku, krew nie ma własnych)
|
|
|
Które komórki macierzyste najszybciej repopulują szpik? начать обучение
|
|
z krwi obwodowej (tam jest ich większe stężenie niż w szpiku; 2-3 tyg), wolniej ze szpiku (3-4 tyg), a najwolniej z krwi pępowinowej (4-6 tyg)
|
|
|
Ilosć podanych komórek macierzystych a zgodność dawcy i biorcy начать обучение
|
|
im bardziej są zgodni, tym mniej kom. macierzystych potrzeba (gdy identyczni, teoretycznie wystarczy jedna)
|
|
|
|
начать обучение
|
|
jest ligandem dla rec. c-Kit (CD117), aktywującego wzrost i proliferację kom. hematopoetycznych szpiku; działa synergistycznie z G-CSF
|
|
|
|
начать обучение
|
|
kodowany przez protoonkogen; kinazy receptora c-kit blokuje się w przewlekłej białaczce szpikowej i ostrej limfoblastycznej (Glivec)
|
|
|
dlaczego usuwanie ze szpiku dawcy limf T (w celu zapobiegnięcia GvH) zwiększa ryzyko odrzucenia przeszczepu? начать обучение
|
|
bo limf T "torują" dorgę kom. maicerzystym; poza tym w przeszczepie po białaczce w obecności limf dawcy zachodzi reakcja przeszczep przeciwko białaczce
|
|
|
Jakie jest ograniczenie zastosowania krwi pępowinowej? начать обучение
|
|
jej niewielka objętość: można ją stosować tylko u pacjentów o masie ciała do 30kg
|
|
|
Jakich narządów dot. zazwyczaj GvH? начать обучение
|
|
ostre wyłacznie skóry, wątroby i przewodu pokarmowego; przewlekłe preferencyjnie tych trzech
|
|
|
Jakie kom. odgrywają najważniejszą rolę w GvH? начать обучение
|
|
Tc; ostra od dawcy, przewlekła od biorcy (autoimmunizacja)
|
|
|
Jakie powikłania są charakterystyczne dla przeszczepu szpiku? начать обучение
|
|
GvH, choroba zarostowa żył wątrobowych (VOD), zespół przeciekających włośniczek (śmiertelny)
|
|
|
Bezwzględne przeciwwskazania do przeszczepu serca начать обучение
|
|
niezgodność ABO, nieodwracalne nadciśnienie płucne, ciężkie uszkodzenie miąższu płucnego, niewydolność wątroby i nerek, współistniejące choroby nowotworowe, niedorozwój umysłowy, ciężka choroba psychiczna, uzależnienie lekowe, alkoholizm
|
|
|
Bezwzględne przeciwskazania do przeszczepu wątroby начать обучение
|
|
zakażenie HIV, nowotwór, niewydolnosć krążenia, oddechowa, wielonarządowa, ciężkie zakażenia
|
|
|
Czy w rogówce są obecne APC? начать обучение
|
|
|
|
|
Dobór dawcy i biorcy w przeszczepie trzustki начать обучение
|
|
zgodność ABO, ujemny test krzyżowy, jak największa zgodność HLA
|
|
|
Co łatwiej zostaje odrzucone? płuco czy płuco z sercem? начать обучение
|
|
|
|
|
