system fonologiczny i fonetyczny

 0    41 карточка    fs5qsf92zc
скачать mp3 Печать играть Проверьте себя
 
Вопрос język polski Ответ język polski
czym jest system fonologiczny
начать обучение
najniższy system języka. Jednostką podstawową jest fonem czyli wiązka cech dystynktywnych
cechy dystynktywne pozwalają odróżnić jednostki znaczące od znaczonych
fonem
начать обучение
najmniejszy twór złożony języka. może mieć kilka reprezentacji dzwiekowych(alofonow) wystepujacych w roznych kontekstach lub tez zamiennie
cechy dystynktywne to cechy przeciwstawne - w języku polskim przejawiaja sie jako dzwiecznosc i bezdzwiecznosc np kość-gość, kot-kod
w pisowni fonemom odpowiadają litery
głoska
начать обучение
ogol wszystkich cech dzwieku wydawanego przez czlowieka
natomiast fonem to zespół cech diakrytycznych głoski które służą do oddzielania i odróżniania wyrazów. Każda głoska jest fizyczną realizacją jakiegoś fonemu który może mieć więcej niż jedną realizację
3 fazy głoski
начать обучение
1. następ(przygotowanie) 2. szczyt(przyjęcie przez narządy mowy pozycji właściwej danej głosce) 3. zestęp (powrót do pozycji neutralnej)
ze wzgledu na roznice akustyczne fonetyczne i funkcjonalne gloski dziela sie na:
начать обучение
spolgloski i samogloski
cechy diakrytyczne
начать обучение
znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma umieszczone nad, pod literą obok lub wewnątrz niej zmieniające artykulacje tej litery i tworzace nowa litere
w języku polskim jest 9 liter tworzonych za pomocą znaków diakrytycznych (ą ę ć ł ń ó ś ż ź)
w alfabetach sylabowych mogą zmieniać znaczenie całej sylaby
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu
начать обучение
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga byc wzajemnie podstawione nie powodujac zmiany znaczenia (jestem-jezdem)
warianty pozycyjne danego fonemu
начать обучение
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym samym otoczeniu
dwa dzwieki pojawiaja sie w tej samej pozycji i nie moga byc podstawione bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje ryzyko ze wyraz nie bedzie zrozumiany
начать обучение
dzwieki te to realizacja dwoch roznych fonemow np kosa - koza
opozycja fonologiczna
начать обучение
relacja wiazaca dwie gloski takie ze istnieje co najmniej jeden kontekst przy ktorym ich wzajemna substytucja powoduje zmiane znaczenia wyrazu. jest to relacja symetryczna
przykladowo gloski m oraz s znajduja sie w relacji opozycji fonologicznej gdyz zamieniajac m w wyrazie mama otrzymujemy wyraz sama ktory ma wlasne niezalezne znaczenie
neutralizacja opozycji fonologicznej
начать обучение
zachodzi gdy jakas głoska służąca rozróżnieniu znaczeń wyrazów w danej ściśle określonej sytuacji przestaje mieć charakter dystynktywny. Może być fakultatywna lub obligatoryjna
przykłady neutralizacji
начать обучение
obstruenty
obstruenty to
начать обучение
spółgłoski zwarte, szczelinowe i zwartoszczelinowe w języku polskim
przed jnnymi obstruentami dochodzi natomiast do neutralizacji i dzwiecznosc wynika wyłacznie z dzwiecznosci sąsiadujących obstruentów np Radkowi vs Kwiatkowi. podobnie na koncu wyrazu opozycja pomiedzy dzwiecznymi i bezdzw. obstruentami ulega neutralizacj
ich dzwiecznosc jest dystynktywna na poczatku wyrazu lub przed samogłoską np Radek vs Kwiatek
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu
начать обучение
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga
jestem - jezdem
realizacja dwóch różnych fonemów
начать обучение
dwa dźwięki pojawiają się w tej samej pozycji i nie mogą być podstawiane bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje obawa że wyraz nie bedzie rozumiany np. kosa-koza
warianty pozycyjne tego samego fonemu
начать обучение
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym sa
spółgłoska
начать обучение
jest to dźwięk języka mówionego powstajacy w wyniku calkowitego lub czesciowego zablokowania przeplywu powietrza przez aparat mowy(kanal glosowy). w czasie wymawiania spolglosek powstaje szmer gdy powietrze trafia na przeszkode
kryteria opisu artykulacji spółgłosek
начать обучение
1. sposob artykulacji (stopien/sposob ograniczenia przeplywu powietrza przez kanal glosowy) 2. miejsce artykulacji(miejsce najwiekszego zblizenia lub zwarcia narzadow mowy) 3. narzad artykulacji bioracy udzial w tworzeniu zwezenia lub zwarcia
4. udzial wiazadel glosowych (dzwiecznosc/bezdzwiecznosc)
spolgloski w jezyku polskim sa
начать обучение
niesylabiczne
nie tworza zasadniczo sylaby
sylaba (zgłoska)
начать обучение
element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, ktory nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Można ją rozumiec jako uwarunkowane fizjologicznie zjawisko segmentacji wiązek głosowycb zachodzące podczas artykulacji, wynikajace ze zmian stopnia
stopnia rozwarcia kanalu glosowego i natezenia drgan wiazadel glosowych, odbieranych jako zmiany intensywnosci i donośności głosu
dwie klasyfikacje sylab to
начать обучение
podział na sylaby otwarte i zamkniete oraz podzial na sylaby lekkie i ciezkie
sylaba otwarta to
начать обучение
sylaba zakonczona samogloską(czyli pozbawiona wygłosu)
ma-te-ma-ty-ka
np kazda sylaba w wyrazie
sylaba zamknieta to
начать обучение
sylaba zakonczona spółgłoską(czyli taka, która ma wygłos)
trój-kąt
kazda sylaba w wyrazie
sylaba lekka(słaba)
начать обучение
taka, która ma prosty ośrodek (a więc nie jest to dyftong ani samogłoska długa) i albo nie ma wygłosu albo ma tylko jedną spółgłoskę w wygłosie np ma w wyrazie ma-te-ma-ty-ka, rat w wyrazie a-pa-rat
sylaby ciężkie(mocne)
начать обучение
to wszystkie inne sylaby
trans-port
np port w wyrazie
akcent
начать обучение
wyróżnienie za pomocą środków fonetycznych niektórych sylab w obrębie wyrazu
akcent dynamiczny
начать обучение
akcentowana sylaba wymawiana jest z wieksza sila, intensywnoscia
akcent toniczny(melodyczny, prozodyczny)
начать обучение
akcentowana sylaba wymawiana jest ze specjalnym (wyzszym) tonem (np w jezyku szwedzkim czy japonskim
akcent iloczasowy (rytmiczny)
начать обучение
akcentowana sylaba jest wymawiana dluzej
akcent wyrazowy staly pod wzgledem fonetycznym
начать обучение
pada na okreslona sylabe
oksytoniczny
начать обучение
na ostatnia sylabe (jezyk francuski i perski)
akcent paraoksytoniczny
начать обучение
na przedostatnia sylabe (jezyk polski, wloski)
akcent proparoksytoniczny
начать обучение
pada na trzecia sylabe od konca(jezyk macedonski)
akcent inicjalny
начать обучение
na pierwsza sylabe wyrazu (czeski, slowacki, wegierski, finski, gwara podhalanska)
akcent swobodny
начать обучение
pada na sylaby o roznej pozycji w obrebie wyrazu (rosyjski)
akcent staly pod wzgledem morfologicznym
начать обучение
pada we wszystkich formach fleksyjnych danego wyrazu na jedna i ta sama sylabe tego samego morfemu
akcent ruchomy
начать обучение
w roznych formach danego wyrazu moze padac na rozne wyrazy
akcent logiczny(zdaniowy)
начать обучение
wymawianie z naciskiem w zdaniu tych wyrazów, które są uważane przez mówiącego za bardziej istotne dla przekazywanej treści
enkliktyka
начать обучение
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z wyrazem poprzedzajacym
prokliktyka
начать обучение
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z nastepujacym po nim wyrazem akcentowanym
ton, intonacja
начать обучение
proces w trakcie wypowiadania tekstu polegajacy na nadawaniu mu pewnego rodzaju melodii poprzez zmiane modulacji glosu w celu wyrazenia emocji lub oddania specyficznego charakteru danej wypowiedzi

Вы должны войти в свой аккаунт чтобы написать комментарий.