→ LITOSFERA → Начать обучение / Скачать MP3 карточки

Вопрос		Ответ
STOPIEŃ GEOTERMICZNY начать обучение		1stopień/33m, w jądrze wewnętrznym jest ok. 5000-6000stopni
GRADIENT GEOTERMICZNY начать обучение		3.1 stopnia /100m
SKORUPA ZIEMSKA начать обучение		Dzieli się na: strefę granitową i strefę bazaltową Strefa bazaltowa (sima) (krzem i magnez) - na dnie oceanów i na lądzie pod sial Strefa granitowa (sial) (Krzem i glin) - tylko w obrębie lądów
PŁASZCZ GÓRNY (ZEWNĘTRZNY) начать обучение		Crofesima - chrom, żelazo, krzem, magnez W górnej częsci - ASTENOSFERA- duża plastyczność, miejsce powstawania wszystkich procesów tektonicznych
Budowa wnętrza ziemi (kolejność od powierzchni) начать обучение		Skorupa ziemska, płaszcz górny (zewnętrzny), płaszcz dolny (wewnętrzny), jądro zewnętrzne, jądro wewnętrzne
PŁASZCZ DOLNY ZEWNĘTRZNY начать обучение		PŁASZCZ DOLNY ZEWNĘTRZNY nifesima - nikiel, żeloazo, krzem, magnez
JĄDRO ZEWNĘTRZNE начать обучение		nife - nikiel, żelazo - prawdopodobnie w stanie ciekłym
JĄDRO WEWNĘTRZNE начать обучение		nife - nikiel, żelazo
skorupa ziemska - kontynentalna начать обучение		grubość ś 30-40km, pod młodymi górami do 80km Strefa granitowa SIAL (skały magmowe kwaśne), strefa bazaltowa SIIMA (skały magmowe zasadowe)
LITOSFERA начать обучение		Górna wastwa Ziemi obejmująca skorupę ziemską i górną część płaszcza zewnętrznego. Głębokość do ok. 100km
Geologia historyczna начать обучение		Zajmuje się odtwarzaniem dziejów Ziemi
Stratygrafia начать обучение		Dział geologii obejmujący ustalenie kolejności ułożenia warstw skalnych oraz określanie ich wieku.
Metoda radiometryczna (izotopowa) начать обучение		Ustalenie wieku skały polega na obliczeniu stosunku uranu do ołowu. Do badania stosuje się izotop węgla c14, którego czas połowicznego rozpadu wynosi 5570lat Metoda bezwzględna Dzięki określeniu wieku szczątków organicznych można pośrednio ustalić wiek skały, w której te szczątki się zachowały.
Metoda dendrochronologiczna начать обучение		Badanie słojów przyrostu rocznego w pniach drzew. Metoda bezwzględna
Metoda pyłkowa начать обучение		Badanie pyłków roślinnych zawartych w torfie lub osadach na dnie jeziora Metoda bezwzględna Określenie warunków wegetacji i zmian szaty w przeszłości
Metoda stratygraficzna начать обучение		Na obszarach o budowie płytowej - im głębiej położona tym starsza skała Metoda względna
Metoda paleontologiczna начать обучение		Ustalenie wieku za pomocą skamieniałości przewodnich Metoda względna
Metoda tektoniczna начать обучение		Analiza niezgodności ułożenia warstw - ustalenie czasów ruchów górotwórczych metoda względna
Ery ziemi начать обучение		1. kenozoik 2. mezozoik 3. paleozoik 4. ery proterozoiczne 5. ery archaiczne
Kenozoik - podział na okresy начать обучение		Czwartorzęd, neogen, paleogen
Mezozoik - podział na okresy начать обучение		kreda, jura, trias
Paleozoik - podział na okresy начать обучение		perm, karbon, dewon, sylur, ordowik, kambr
Holocen (kenozoik - czwartorzęd) начать обучение		Epoka trwająca do dziś - powstanie Bałtyku + silna ingerencja człowieka
Plejstocen (Kenozoik - czwartorzęd) начать обучение		Zlodowacenie na półkuli północnej (zatoka Hudsona, Gór Skandynawskich) + pojawienie się człowieka - wschodnia Afryka
Neogen, Paleogen (kenozoik) начать обучение		Koniec kredy do miocenu - orogeneza alpejska (największe natężenie ruchów górotwórczych - oligocen/miocen)
Kreda (mezozoik) начать обучение		Wyginięcie większości gatunków w tym gadów
Jura (mezozoik) начать обучение		Podział Gondway (oddziela się Ameryka Południowa z Afryką, Dekan z Cejlonem, Australia, Antarktyda) Pierwsze ptaki - archeopteryks
trias (mezozoik) начать обучение		Pojawienie się dinozaurów
karbon/perm (paleozoik) начать обучение		Rozwój paproci, skrzypów, widłaków
Transgresja morza начать обучение		Wkroczenie morza w ląd (np. w ordowiku, jurze, kredzie)
Regresja morza начать обучение		Wycofywanie się mórz z obszarów lądowych (np. w permie, triasie, pliocenie)
Fałd начать обучение		Układ warstw skalnych, w wyniku deformacji ulega powyginaniu, ale bez przerwania ich ciągłości
Uskok начать обучение		Powstaje w wyniku pęknięcia skorupy ziemskiej i przemieszczania sie skał względem siebie wzdłuż pęknięcia
Płaszczowina начать обучение		Fałd obalony i przesunięty - zostaje oderwany od podłoża i przesunięty nawet kilkaset kilometrów dalej
Minerały начать обучение		pierwiastki lub związki chemiczne występujące w przyrodzie. W większości o strukturze kryształu. Mogą powstać wskutek krzepnięcia magmy, wytrącić z roztworów krążących w skałach, wody mineralnej, procesu wietrzenia, lub przeobrażeń pod wpływem wysokiej temperatury.
Skała начать обучение		Naturalne skupisko materiałów
skały GŁĘBINOWE = jawnokrystaliczne начать обучение		Pod powierzchnią ziemi, gdzie magma powoli zastyga, duże kryształy skały magmowe granit, dioryt, gabro, sjenit
skały WYLEWNE = skrytokrystaliczne начать обучение		Magma wydostaje się na powierzchnie Ziemi, a jej stygnięcie następuje szybko skały magmowe bazalt, andezyt, riolit, profir
Skały osadowe - okruchowe начать обучение		Powstają przez osadzenie się w innym miejscu drobin skalnych, postać luźna lub zwięzła skały osadowe less, ił, muł, piasek
skały osadowe - pochodzenia organicznego начать обучение		Z szczątków organizmów żywych. Wapień, kreda, węgiel, torf
Skały osadowe - chemiczne начать обучение		Przemiana chemiczna Sól kamienna, sowa, gips, siarka
Skał przeobrażone = metamorficzne начать обучение		Kontakt skały z gorącą magmą lub lawą. Gnejs (z granitu), marmur (z wapienia), diament (z węgla), kwarcyt (z piaskowca)
SEDYMENTACJA начать обучение		Osadzanie się na lądzie lub w morzu okruchów skalnych pochodzących z wietrzenia skał. Również osadzanie się związków chemicznych na dnach oceanów wytrąconych z szczątków organizmów żywych.
DIAGENEZA начать обучение		Przekształcanie się pod wpływem nacisku lub cementowania luźnych skał w zwięzłe.
RYFT начать обучение		Miejsce pęknięcia litosfery. Wąski, długi i bardzo głeboki do 300km rów tektoniczny.
Strefa subdukcji начать обучение		Podsuwanie płyty oceanicznej pod kontynentalną lub oceanicznej pod inną oceaniczną.
Procesy geologiczne - WEWNĘTRZNE (endogeniczne) начать обучение		Zachodzą wskutek działania sił wewnętrznych. Plutonizm, wulkanizm, trzęsienia ziemi, ruchy górotwórcze
Procesy geologiczne - ZEWNĘTRZNE (egzogeniczne) начать обучение		Zachodzą wskutek działania sił zewnętrznych - wiatru, temperatury, morze, rzek lodowców i lądolodów.
PLUTONIZM начать обучение		Ogół zjawisk związanych z działaniem magmy w obrębie skorupy ziemskiej. Z tworzeniem się ognisk magmowych, wdzieraniem się magmy w inne skały bez przedostania się na powierzchnię ziemi.
INTRUZJE MAGMOWE начать обучение		Obszary wtargnięcia magmy pomiędzy inne skały.
Jaka to intruzja magmowa? начать обучение		batolit
Jaka to intruzja magmowa? начать обучение		lakkolit
Jaka to intruzja magmowa? начать обучение		lopolit
Jaka to intruzja magmowa? начать обучение		sille = żyła pokładowa
Jaka to intruzja magmowa? начать обучение		Dajka
Wulkanizm начать обучение		ogół zjawisk geologicznych związanych z wydobywaniem lawy oraz towarzyszących jej substancji na powierzchnię Ziemi.
Lawa начать обучение		Wydostająca się na powierzchnię magma.
Wulkan начать обучение		Lawa gromadzi się wokół miejsca z którego wypływa i tworzy stożek.
Lawa (skład) начать обучение		temp ok 1000, tlenki krzemu, gliny, krzemianów, glinkokrzemianów i gazów. Kwaśna i zasadowa
Wulkan typu wezuwiańskiego начать обучение		lawa kwaśna=bogata w krzemionkę - gęsta, lepka, płynie powoli, tworzy jasne skały np. Wezuwiusz, Krakatau, Kluczewska Sopka tzw. wulkan stożkowy Gwałtowne erupcje > rozrywanie stożka >powstaje kaldera (rozległa głęboka wklęsłość)
Wulkan typu hawajskiego начать обучение		lawa zasadowa=uboga w krzemionkę - rzadka, płynna, łatwo się rozlewa > niski stożek wulkaniczny Wulkany hawajskie, Hekla tzw. wulkan tarczowy, bez gwałtownych erupcji
Objawy wybuchu wulkanu начать обучение		najczęściej brak, ale bliskość ogniska magmy może spowodować: wysychanie źródeł w okolicy, topnienie śniegu na wulkanie, ożywienie gejzerów
Gazy wydobywające się przy wybuchu wulkanu начать обучение		para wodna, dwutlenek węgla w znacznych ilościach, chlor, wodór, azot, metan, siarkowodór, amoniak
Utwory piroklastyczne начать обучение		Fragmenty lawy rozrzucane w powietrzu, różnej wielkości odłamki skalne wyrwane z krateru
Bomby wulkaniczne начать обучение		Bryły lawy wyrzucone i zastygłe w powietrzu
Lapille начать обучение		Fragmenty lawy wielkości orzecha.
Pumeks начать обучение		Wyrzucone w powietrze fragmenty gorącej lawy bogatej w gazy.
Wulkany lawowe (efuzywne) начать обучение		Wyrzucają głównie lawę (gwałtowność zależy od rodzaju lawy) np. Wulkany hawajskie
Wulkany eksplozywne начать обучение		Wyrzucają tylko utwory piroklastyczne i gazy; gwałtownie wybuchają Aquan w Gwatemalii
Stratowulkany начать обучение		Wyrzucają na przemian lawę i materiał piroklastyczny np. Etna, Wezuwiusz, Krakatau
Skutki wybuchów wulkanów начать обучение		potoki lawy, duszące gazy, zapylenie atmosfery, potoki błotne, rozwój rolnictwa
Rozmieszczenie wulkanów na ziemi начать обучение		W strefach subdukcji - ognisty pierścień pacyfiku -> 60% czynnych wulkanów na ziemi W strefach ryftowych - na grzbietach śródoceanicznych
Ważniejsze czynne wulkany начать обучение		Gualtiri - Chile, Cotopaxi - Ekwador, Orizaba- Meksyk
Kaldera начать обучение		Zagłębienie powstające w wyniku: rozerwania stożka wulkanicznego przy gwałtownej erupcji lub zapadnięcia się obszaru nad opróżnionym ogniskiem
Nek wulkaniczny начать обучение		Wzniesienie o bardzo stromych stokach zbudowane z lawy zakrzepłej w kominie wulkanicznym
Trzęsienia ziemi начать обучение		Drgania skorupy ziemskiej, których przyczyną jest rozchodzenie się fal sejsmicznych.
Powody trzęsień ziemi начать обучение		Przemieszczanie się mas skalnych w obrębie skorupy ziemskiej: na granicach płyt, w rejonie młodych gór, w uskokach
Trzęsienia zapadliskowe начать обучение		Przemieszczanie się małych mas skalnych związane z zapadaniem się stropów jaskiń lub wyrobisk górniczych.
Trzęsienia tektoniczne начать обучение		najsilniejsze, najczęstsze 90% trzęsień
Trzęsienia wulkaniczne начать обучение		Towarzyszą erupcjom wulkanicznym
H- HIPOCENTRUM начать обучение		Ognisko trzęsienia ziemi, miejsce tworzenia się fal sejsmicznych
E - EPICENTRUM начать обучение		Na powierzchni ziemi, pionowo nad hipocentrum, gdzie trzęsienie dociera najszybciej i jest najsielniejsze
Skala Mercallego начать обучение		12-stopniowa skala zamknięta. Intensywność wstrząsu określa się na podstawie zniszczeń, wywołanych przez drgania. 1 stopień - wyczuwalne tylko przez sejsmografy, 10 - stopień - wali się większość budynków
OBSZARY SEJSMICZNE начать обучение		Duża częstotliwość silnych trzęsień grzbiety śródoceaniczne (strefy ryftowe), obszary młodych gór (alpidy) wokół oceanu spokojnego - 40% - strefy subdukcji
OBSZARY PANSEJSMICZNE начать обучение		Sporadyczne trzęsienia ziemi strefa wielkich rowów wschodnioafrykańskich, bajkał, rów morza martwego Granice płyt litosfery - północna Europa, Masyw Centralny
OBSZARY ASEJSMICZNE начать обучение		Pozbawione trzęsień ziemi Stare platformy prekambryjskie, dna oceaniczne, antarktyda
RUCHY IZOSTATYCZNE начать обучение		Powolne, długotrwałe, pionowe ruchy skorupy ziemskiej. Powód: zaburzenie równowagi izostatycznej między litosferą i astenosferą.
RUCHY EPEJROGENICZNE = lądotwórcze начать обучение		Bardzo powolne, obniżające lub wynoszące ruchy skorupy ziemskiej. Spowodowane naciskiem magmy poruszającej się we wnętrzu Ziemi na litosferę.
Regresja morska начать обучение		Powolne podnoszenie się skorupy ziemskiej powoduje wycofywanie się morza, odsłanianie nowego lądu.
Ruchy górotwórcze (fałdowanie, orogeneza) начать обучение		Proces prowadzący do powstawania gór fałdowych. poprzez: subdukcję, kolizję dwóch płyt kontynentalnych
Orogenezy najstarsze начать обучение		Półwysep Kolski, Labrador, Północna część Walii, Anglia, Góry Stanowe
Orogeneza kaledońska начать обучение		Góry świętokrzyskie, część Sudetów, Góry Skandynawskie, część Appalachów
Orogeneza Hercyńska начать обучение		odmłodzenie gór Świętokrzyskich, Sudety, Harz, Masyw Czeski
Orogeneza Alpejska начать обучение		Karpaty, Alpy, Pireneje, Andy
Góry Zrębowe начать обучение		Pionowy ruch przemieszczania się mas skalnych wzdłuż uskoków np. Sudety, Ural, Harz Powstają zręby i rowy tektoniczne.
Góry wulkaniczne начать обучение		Tworzą się w wyniku obfitych erupcji wulkanicznych. NIE tworzą pasm górskich. Występują na granicach płyt litosfery i nad plamami gorąca. Kilimandżaro, góry islandii, Hawajów, Kamczatki
WIETRZENIE TERMICZNE (insolacyjne) начать обучение		Spowodowane dużymi dobowymi amplitudami temperatur. W dzień skała silnie się nagrzewa, w nocy wyziębia się > rozszerza się i kurczy > pękanie
WIETRZENIE MROZOWE (zamróz) начать обучение		Zamarzanie wody w szczelinach skał
WIETRZENIE SOLNE начать обучение		Sól krystalizująca się w szczelinach skalnych zwiększa swoją objętość i prowadzi do rozpadu.
WIETRZENIE ILASTE начать обучение		Pod wpływem wody. Pęcznienie i kurczenie skał ilastych.
ZJAWISKA KRASOWE начать обучение		Powolne rozpuszczenie skał węglowych lub gipsowych przez wody podziemne i powierzchniowe.
PROCESY EOLICZNE начать обучение		rzeźbotwórcza działalność wiatru: pustynie, plaże, góry.
SUSPENSJA начать обучение		Transport materiału skalnego: porywanie materiału i unoszenie w powietrzu.
TOCZENIE начать обучение		Przesuwanie wiatrem po podłożu drobnych ziaren.
SALTACJA начать обучение		Skakanie dużych ziaren.
DEFLACJA начать обучение		Wywiewanie drobnego materiału.
NIECKI DEFLACYJNE начать обучение		NIECKI DEFLACYJNE
KORAZJA начать обучение		Mechaniczne niszczenie skał - ziarenka piasku niesione przez wiatr uderzają w skałę.
RIPPLEMARKI (zmarszczki eoliczne) начать обучение		Szerek małych grzbiecików na piasku.
ERG начать обучение		Pustynia piaszczysta. Różnorodne wydmy
SERIR начать обучение		Pustynia żwirowa.
HAMADA начать обучение		Pustynia kamienista, skalista.
TAKYR начать обучение		Pustynia ilasta. Pokryta twardym spękanym iłem,
Wybrzeże fiordowe начать обучение		Powstałe przez zalanie dolin polodowcowych, długie, wąskie i głębokie zatoki morskie Norwegia, Szkocja, Islandia, Grenlandia, Patagonia, Nowa Zelandia
Wybrzeże szkierowe (szerowe) начать обучение		Ogromna ilość skalistych wysepek(szkierów), zalane mutony(barańce) wystające ponad powierzchnie wody Morze Bałtyckie, Skandynawia
Wybrzeże dalmatyńskie начать обучение		zalanie obniżeń między pasmami górskimi(równoległymi do brzegu), długie, wąskie wyspy, półwyspy równoległe do brzegu Dalmacja, Kalifornia
Wybrzeże riasowe начать обучение		wysokie, strome, urozmaicona linia brzegowa, powstało w miejscu gdzie morze graniczy z zalanym obszarem górskim, półwyspy, zatoki Irlandia, Grecja, Hiszpania
Wybrzeże limanowe=jarowe начать обучение		Tworzy się w wyniku zalania ujściowego odcinka jarów Morze Czarne, Zatoka Gwinejska
Wybrzeże klifowe начать обучение		wysokie, strome, utworzone w wyniku abrazji (niszczenie brzegu) Wyspa Wolin, Gdynia Orłowo, południowa Anglia
Wybrzeże mierzejowe начать обучение		z płaskimi, piaszczystymi mierzejami odcinającymi dawne zatoki, z jeziorami przybrzeżnymi Półwysep Helski, Mierzeja Wiślana, okolice Łebsko, Jamno, Gradno
Wybrzeże lagunowe начать обучение		podobne do mierzejowego, na obszarach o dużym wahaniu pływów Zatoka meksykańska, wenecja, floryda
Wybrzeże deltowe начать обучение		wybrzeże niskie, w dolinie rzek tworzących deltę Delta Wisły, Dunaju, Nilu, Missisipi, Gangesu
Wybrzeże mangrowe = mamorzynowe начать обучение		płaskie, porośniete lasami namorzynowymi (wodolubnymi, w strefie pływów) Kuba, Sumatra, Nowa Gwinea, Zatoka Bengalska
Nizina начать обучение		Obszar położony do 300m.n.p. m, płaska, falista, pagórkowata
Depresja начать обучение		Część niziny, leżąca poniżej poziomu morza
Kryptodepresja начать обучение		Zagłębienie terenu wypełnione przez wodę jeziora, którego dno leży poniżej poziomu morza
Wyżyna начать обучение		Powyżej 300m.n.p. m, często obok kotliny
Szelf начать обучение		Płytkie dno morskie, do głębokości ok. 200m, znajdujące się w pobliżu kontynentów
Stok Kontynentalny начать обучение		przedłużenie szelfu, z większym spadkiem
Morena czołowa (formy polodowcowe) начать обучение		wysokie pagórki, o dość stromych stokach
Morena denna (formy polodowcowe) начать обучение		prawie płaski teren, lekko falisty, liczne zagłębienia po wytopieniu się brył martwego lodu (ten, który oddzielił się od lądolodu)
Morena boczna (formy polodowcowe) начать обучение		Wąskie wały ciągnące się wzdłuż brzegów lądolodu lub lodowca
Kemy (formy polodowcowe) начать обучение		Skoncentrowane w jednym miejscu pagórki zbudowane z piasków i żwirów, płaska powierzchnia szczytowa
Ozy (formy polodowcowe) начать обучение		długie, wąskie wały zbudowane z piasków i żwirów powstałe w szczelinach lądolodu
Drumliny (formy polodowcowe) начать обучение		W dużych skupiskach, podłużne wzgórza o opływowych kształtach
Sandry (formy polodowcowe) начать обучение		rozległe, płaskie stożki napływowe
Oczka wytopiskowe (formy polodowcowe) начать обучение		małe jeziorka powstałe w zagłębieniach po wytopieniu się brył martwego lodu (odpadniętego)
Jeziora morenowe (formy polodowcowe) начать обучение		Powstałe na skutek zatarasowania odpływu wód przez osady morenowe
Pradoliny (formy polodowcowe) начать обучение		Wielkie doliny rzeczne utworzone przez wody wypływające spod lądolodu, równoległe do czoła lądolodu
Rynny polodowcowe (formy polodowcowe) начать обучение		Podłużne zagłębienia utworzone w morenie denneju
Mutony (barańce) (formy polodowcowe) начать обучение		pagórki skalne wygładzone przez nasuwający się lądolód/lodowiec
Doliny U-kształtne (formy polodowcowe) начать обучение		Doliny rzeczne poszerzone i wyrównane przez spływający lodowiec
Co to za skamieniałość przewodnia? начать обучение		AMONIT
Co to za skamieniałość przewodnia? начать обучение		BELEMNIT
Co to za skamieniałość przewodnia? начать обучение		liliowiec
Co to za skamieniałość przewodnia? начать обучение		ramienionóg
Co to za skamieniałość przewodnia? начать обучение		TRYBOLIT
Co to za skała? начать обучение		gnejs

LITOSFERA

Вы должны войти в свой аккаунт чтобы написать комментарий.

Ещё